شاید برای شما هم این سوال به وجود آمده باشد که چگونه می توانم ارزش یک اوراق بهادار ( سهام ) را تعیین کنم؟
برای رسیدن به پاسخ شیرین و جذاب این سوال باید یک سری موارد را با همدیگر بحث و بررسی کنیم.
نکته اول اینکه محاسبه ارزش شرکت ( سهام شرکت) تابع عوامل بسیار متعددی است که بعضی از مفاهیم آن بسیار پیچیده است، هدف من ارایه مطالب دانشگاهی به منظور یادگیری نحوه محاسبه ارزش شرکت نیست، اگر شما علاقه مند به یادگیری کامل تر از نحوه ارزشیابی شرکت هستید می توانید کتاب ذیل را که کتاب ارزشمندی است را دانلود و مطالعه کنید
نسخه دانلود شده این کتاب در اختیار بنده گذاشته شده و من هم با فرض اینکه ناشران آن رضایت دارند امکان دانلود کتاب را برای شما عزیزان فراهم آوردند، بدیهی است اگر ناشران کتاب رضایت نداشته باشند به محض اطلاع بنده امکان دانلود کتاب را حذف میکنم.
در ادامه مطالبی را به صورت کاملا کاربردی و به زبان ساده برای محاسبه ارزش شرکت ارایه می کنم.
سوال اول اینکه ارزش چیست؟
ارزش، یک مفهوم فکری است که می‌تواند به گونه‌های مختلف تفسیر شود. انواع ارزش عبارت‌اند از: ارزش اسمی، ارزش دفتری، ارزش انحلال (جایگزینی)، ارزش بازار و ارزش ذاتی شرکت.
- ارزش اسمی، ارزشی است که برای یک دارایی مالی تعیین می‌شود. به عنوان مثال ارزش اسمی هر ورقه سهام ۱۰۰۰ ریال تعیین شده است.
- ارزش دفتری ارزشی است که هر دارایی با آن در دفاتر ثبت می‌شود. برای یک شرکت، ارزش دفتری هر سهم آن از حاصل تقسیم حقوق صاحبان سهام به تعداد سهام شرکت به دست می‌آید.
- ارزش انحلال، در رابطه با یک شرکت بدین مفهوم است که اگر شرکت منحل شود، هر سهم آن به چه میزان ارزنده است. این ارزش به شکل زیر مورد محاسبه قرار می‌گیرد:
تعداد سهام/(ارزش روز بدهی‌ها- ارزش روز دارایی‌ها) = ارزش انحلال
- ارزش ذاتی، ارزش واقعی شرکت یا دارایی بر اساس لحاظ تمامی ابعاد بنیادین آن ارزش ذاتی دارایی نام دارد.
- ارزش بازار، ارزشی است که بازار برای یک دارایی مالی در نظر می‌گیرد. این ارزش به وسیله عرضه و تقاضای بازار تعیین می‌شود.
سوال دوم اینکه اصولا ارزشگذاری یا ارزشیابی یک دارایی یا شرکت چیست؟
به پروسه تعیین ارزش واقعی یک دارایی یا شرکت، ارزش گذاری گفته می‌شود. معمولاً روش‌های متنوعی برای این کار مورداستفاده قرار می‌گیرد، بعضی‌ها از این روش‌ها به‌صورت ذهنی انجام می‌شوند و برخی دیگر عینی هستند و از طریق روش‌های آماری و اقتصادسنجی به نتیجه می‌رسند.
سوال سوم اینکه چه روشهایی برای ارزشگذاری یک شرکت یا دارایی وجود دارد و من چگونه می توانم شرکت خودم را ارزشگذاری کنم؟
در ارزشگذاری هر شرکت، روش‌های متعددی قابل استفاده است که عمدتاً برگرفته از رویکردهایی هستند که تحت عنوان مبانی اصلی ارزشگذاری شرکت‌ها و دارایی‌ها شناخته می‌شوند از جمله رویکرد ترازنامه ای و رویکرد سود و زیانی
سوال چهارم اینکه رویکرد ترازنامه‌ای چیست؟
در رویکرد ترازنامه‌ای، تمرکز اصلی بر ارزش دارایی‌های شرکت است. در مدلهای پیشرفته این رویکرد، علاوه بر ارزش دارایی‌های فیزیکی، ارزش دارایی‌های نامشهود نیز در محاسبه ارزش شرکت منظور می‌گردد. مدلهای اصلی در این رویکرد عبارت‌اند از:
- خالص ارزش دارایی‌ها (NAV)
- ارزش تسویه ای شرکت
- ارزش جایگزینی شرکت
خالص ارزش دارایی‌ها (NAV)، مدل پر کاربردی است که به صورت کاربردی، عموما به منظور تعیین ارزش ذاتی شرکت‌های سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این روش ما ابتدا ارزش روز دارایی های شرکت را محاسبه کنیم سپس مبلغ بدهی های شرکت را از ارزش دارایی های شرکت کسر میکنیم تا ارزش روز خالص دارایی های شرکت را محاسبه نماییم.
ارزش تسویه ای شرکت، در این روش فرض می شود شرکت در تاریخ محاسبه، دارایی ها را می فروشد، تمام بدهی ها و تعهدات را می پردازد و آنچه می ماند معادل ارزش تسویه ای شرکت است.
ارزش جایگزینی، این ارزش برابر با با هزینه های راه اندازی مجدد شرکت تا وضعیت فعلی آن است به عبارتی ارزش جایگزینی معادل این است که اگر بخواهیم یک شرکت مثل همین شرکتی که الان داریم ایجاد کنیم چه مبلغی باید بپردازیم.
سوال پنجم اینکه رویکرد سود و زیانی چیست؟
بر اساس دیدگاه سودآوری، ارزش شرکت بر اساس هرگونه منافع آتی حاصل از عملکرد شرکت تعیین می شود،با توجه به اینکه در این مدل از ارزش فعلی جریانات نقدی استفاده می شود به لحاظ تئوری روش پذیرفته تری است.
برای محاسبه ارزش شرکتتان باید ابتدا جریانات نقدی آتی شرکت خود را برای بازه زمانی معین برآورد کنید و سپس آنها را با استفاده از نرخ بازده مورد انتظارتان تنزیل کنید.
به طور خلاصه شما برای محاسبه ارزش روز شرکت یا کسب و کار خودتان ۲ را حل دارید:
راه حل اول اینکه لیستی از دارایی ها و بدهی های شرکت را تهیه بفرمایید ( اگر صورت مالی دارید از ترازنامه شرکت استفاده کنید) و ارزش روز دارایی ها و بدهی های شرکت را محاسبه نمایید، ارزش خالص دارایی ها معادل ارزش شرکت شما است.
اما راه حل دوم که راه حل اصولی تری است باید ابتدا جریانات نقدی آتی شرکت خود را محاسبه نمایید، بهترین نحوه محاسبه جریانات نقدی آتی شرکت معادل سود نقدی مجمع است، اگر شرکت شما سود داشته باشد طبق قانون تجارت هر سال باید حداقل معادل ۱۰ درصد از سود شرکت را تقسیم کنید البته ممکن است شرکت شما درصد بیشتری از سود را تقسیم کند که محاسبه این مبلغ در اختیار مالکان شرکت است.
با توجه به اینکه جریانات نقدی آتی شرکت احتمالا همراه با رشد خواهد بود باید درصد رشد ثابت و معینی برای کسب و کار خودتان در نظر بگیرید و جریانات نقدی آتی را با استفاده از نرخ رشد مد نظرتان تعدیل کنید
در مرحله آخر کافی است جریانات نقدی آتی شرکت را با استفاده از نرخ بازده مورد انتظارتان که معمولامعادل نرخ بازده بدون ریسک به علاوه صرف ریسک در نظر گرفته می شود، تنزیل کنید تا ارزش شرکت خود را محاسبه کنید.