به نام خدا
حسابداری نه از منظر یک علم، بلکه از منظر یک شغل، ویژگی متمایزی دارد و آن هم کاربردش در همه سازمانهای دولتـی، عمومـی و بنگاههای خصوصی بزرگ‌وکوچک است. شاید یکی از مهمترین نیازهای بشر برای پیشرفت اقتصادی، شفافیت اقتصادی باشد که این مهم فقط با کمک حرفه حسابداری و حسابرسی حاصل می شود.
با گذشت بیش از یک قرن از استقلال این رشته و آموزش آن در دانشگاه‌ها و همچنین گذشت نیم قرن از شکل‌گیری آن در ایران و دسترسی فراوان به انبوه اطلاعات علمی و تحقیقات مالی در دهه اخیر، جایگاه آموزش و کاربرد حسابداری در ایران مطلوب نمی باشد.
یکی از مهمترین نیازهای حسابدار خوب،
دانش و معلومات مالی است که در مراکز آموزشی عمومی اعم از دبیرستان، دانشگاه و مراکز آموزشی و حرفه‌ای و یا به صورت خصوصی (تدریس خصوصی حسابداری) باید بدست آورد.
این عامل در دانشگاه به مواردی مانند استادان توانمند، امکانات آموزشی، کیفیت و محتوای مطالب آموزشی، روش تدریس و ویژگیهای محیط آموزشی بستگی دارد. عمده سطوح آموزشی حسابداری در ایران در مقطعهای تحصیلی دانشگاهی است. در این مقطع حسابداران با مبانی، اصول، روشهای حسابداری، ثبت دفترها و در ابعاد بالاتر تحلیل و تفسیرهای مالی آشنا می‌شوند. در ایران مراکز آموزش حرفه‌ای قوی و کاربردی همانند انجمن حسابداران رسمی امریکا (CPA) یا انجمن حسابداران رسمی و خبره(ACCA) وجود ندارد.
جالب است بدانیم هیئت تدوین استانداردهای بین‌المللی آموزش حسابداری (IAESB) برای آمـوزش حسابداری ۸ استاندارد بین‌المللی از سال ۲۰۰۳ الی ۲۰۰۶ را به‌شرح زیر تعریف و ارائه کرده که هدف آنها تربیت حسابداران و حسابرسان حرفه‌ای شایسته و دارای صلاحیت در سطح جامعه است (بهشتیان، ۱۳۸۵)
• استاندارد شماره ۱: الزامات ورود به برنامه آموزش حسابداری حرفه‌ای؛
• استاندارد شماره ۲: محتوای برنامه‌های آموزشی حسابداری حرفه‌ای؛
• استاندارد شماره ۳: مهارتهای حرفه‌ای؛
• استاندارد شماره ۴: نگرشها، رفتار و ارزشهای حرفه‌ای؛
• استاندارد شماره ۵: الزامات تجربه کاری؛
• استاندارد شماره ۶: ارزیابی قابلیتها و شایستگی حرفه‌ای؛
• استاندارد شماره ۷: توسعه حرفه‌ای مستمر؛ و
• استاندارد شماره ۸: شایستگی لازم برای حسابرسان حرفه‌ای.
برنامه‌ها و شیوه‌های تدریس دروس حسابداری در ایران سنتی است و به‌رغم تاکیدهایی که محققان صاحبنظر به دگرگونی محتوای درسی داشته‌اند، تاکنون تحولی به‌وجود نیامده‌است. پیشرفت و تغییرات سریع فناوری اطلاعات و لزوم استفاده ازسیستمهای اطلاعاتی در سازمانها ایجاب می‌کند که دانشجویان ما با چگونگی کاربرد و آثار این نوآوری‌ها در حسابداری آشنا شوند و لازم است که حسابداران خود را با سرعت تغییرات فناوری اطلاعات در محیط کسب‌وکار تطبیق دهند.
امروزه یکی از مناسبترین شیوه‌های آموزش، آموزش فردی است. بهترین مدرسه دنیا هم مدرسه‌ای است که تنها یک دانش‌آموز داشته باشد. آموزش از طریق رایانه و ایجاد دانشگاههای مجازی و همچنین تدریس خصوصی(تدریس خصوصی حسابداری) ، دستیابی به چنین امری را ممکن ساخته است . با توجه به گرفتاریهای روزمره دانشجویان در شهرهای صنعتی و نیمه صنعتی برخی از آنها فراگیری به صورت غیر حضوری و خصوصی ( تدریس خصوصی حسابداری) را انتخاب می کنند.
با توجه به نقش پررنگ حرفه حسابداری و حسابرسی امیدوارم که وزارت علوم همزمان با افزایش کمی تعداد دانشجویان در این رشته به بحث کیفی سواد دانشجویان نیز بیاندیشد. فارغ التحصیلان رشته حسابداری و حسابرسی باید علاوه بر دانش تخصصی مربوط به رشته با برخی علوم کاربردی از جمله کامپیوتر، اقتصاد و سیاست نیز آشنایی نسبی داشته باشند. بی شک چنانچه دانشجو در دوران تحصیل دانشگاهی با مسایل و نظریه های حرفه حسابداری و حسابرسی آشنا نشود و آنها را به خوبی فرا نگیرد در آینده شغلی با مشکلات فراوانی روبرو خواهد شد و نباید به ارتقا شغلی و کسب درجات بالای حرفه ای امیدوار باشد.
برگرفته از مقاله جایگاه آموزش و کاربرد حسابداری در ایران – مجله حسابرس- الله کرم صالحی